Trở thành nhà đầu tư giá trị giống như Warren Buffett
How to become a value investor like Warren Buffett?
Khái niệm đầu tư giá trị là gì?
Đầu tư giá trị (Value Investing) là một chiến lược đầu tư tập trung vào việc mua các tài sản (thường là cổ phiếu) bị định giá thấp hơn giá trị thực (intrinsic value) của chúng. Mục tiêu là tìm kiếm cơ hội sinh lời từ sự chênh lệch giữa giá thị trường và giá trị nội tại của doanh nghiệp. Chiến lược này gắn liền với những nhà đầu tư huyền thoại như Benjamin Graham (cha đẻ của đầu tư giá trị) và Warren Buffett.
Trong thế giới đầu tư đầy biến động, nơi những xu hướng "hot" lên ngôi rồi lại tàn phai, triết lý đầu tư giá trị vẫn sừng sững như một tượng đài. Vậy triết lý này là gì, và tại sao nó trường tồn suốt hàng thập kỷ?
Warren Buffett từng nói: "Đầu tư giá trị là mua một thứ gì đó đáng giá 1 đô la với giá 50 xu."
Nguồn gốc của đầu tư giá trị bắt đầu từ Benjamin Graham, tác giả cuốn "Phân tích chứng khoán" (1934) và "Nhà Đầu Tư Thông Minh" (1949). Graham đề xuất rằng nhà đầu tư nên xem cổ phiếu như một phần của doanh nghiệp thực, tìm kiếm những công ty bị định giá thấp hơn giá trị thực dựa trên tài sản, lợi nhuận và dòng tiền.
Xem thêm các bài viết suy nghĩ về đầu tư giá trị trong cuốn sách Nhà đầu tư thông minh của Ben Graham:
Nguyên tắc cốt lõi của đầu tư giá trị
"Bạn cũng phải có kiến thức để có thể ước tính rất chung chung về giá trị của các doanh nghiệp cơ bản. Nhưng bạn không cần thiết ước chính giá trị nội tại là một con số chính xác tuyệt đối bởi vì bạn chỉ mua khi giá thị trường thấp hơn giá trị thực và có biên độ an toàn đủ lớn. Đó là những gì Ben Graham muốn nói khi nói đến việc có biên độ an toàn. Bạn không cố gắng mua các doanh nghiệp trị giá 83 triệu đô la với giá 80 triệu đô la. Bạn cần phải để lại cho mình một biên độ đủ lớn để phòng tránh bớt những sai lầm. Khi bạn xây dựng một cây cầu, bạn khẳng định rằng nó có thể chịu được 30.000 pound, nhưng bạn chỉ lái những chiếc xe tải 10.000 pound qua đó. Và nguyên tắc tương tự cũng áp dụng trong đầu tư giá trị." - Warren Buffett.
1. Biên độ an toàn (Margin of Safety)
Mua cổ phiếu ở mức giá thấp hơn đáng kể so với giá trị thực để giảm thiểu rủi ro không thể lường trước được và tăng tiềm năng lợi nhuận.
Ví dụ: Nếu giá trị thực của cổ phiếu SGN (Saigon Ground Services) được ước tính là 100.000 VNĐ, nhà đầu tư giá trị có thể chỉ mua khi giá thị trường ≤ 60.000 VNĐ.
2. Tập trung vào giá trị nội tại
Phân tích cơ bản (fundamental analysis) để đánh giá giá trị thực của doanh nghiệp dựa trên các yếu tố như:
Lợi nhuận, dòng tiền, tài sản, nợ.
Lợi thế cạnh tranh (moat).
Triển vọng dài hạn của ngành.
Ví dụ thực tế: Warren Buffett đã đầu tư vào Coca-Cola vào cuối thập niên 1980 khi cổ phiếu này bị định giá thấp do những khó khăn ngắn hạn, nhưng ông nhìn thấy thương hiệu mạnh và dòng tiền ổn định. Đến nay, khoản đầu tư này đã tăng hàng chục lần và đem lại khoản cổ tức trị hàng tỷ đô.
Tính cách cần có để trở thành nhà đầu tư giá trị
1. Kiên nhẫn – "Thời gian là bạn của giá trị"
Tại sao nhà đầu tư cần phải kiên nhẫn? Thị trường có thể mất nhiều năm để nhận ra giá trị thực của một cổ phiếu. Ví dụ, cổ phiếu của Apple từng mất 12 năm (1987–1999) để phục hồi sau khủng hoảng.
Không sốt ruột khi cổ phiếu "đứng yên" hoặc giảm giá ngắn hạn.
Sẵn sàng chờ đợi 5–10 năm hoặc hơn để thu hoạch lợi nhuận.
Warren Buffett từng viết trong bức thư gửi cổ đông năm 1996: "Nếu bạn không sẵn sàng sở hữu một cổ phiếu trong 10 năm, vậy đừng nghĩ đến việc sở hữu nó trong 10 phút".
2. Kỷ luật – "Không bao giờ phá vỡ quy tắc"
Tại sao cần kỷ luật tài chính? Thị trường chứng khoán là nơi chứa đầy cám dỗ: cổ phiếu meme, coin "hot", FOMO... Nhà đầu tư giá trị phải từ chối những thứ nằm ngoài tiêu chí của mình.
Tuân thủ nghiêm ngặt biên độ an toàn (ví dụ: chỉ mua khi cổ phiếu rẻ hơn 30% giá trị nội tại).
Không mua chỉ vì "mọi người đều mua" hoặc bán vì "thị trường sụp đổ".
Joel Greenblatt nhấn mạnh: "Kỷ luật quan trọng hơn IQ trong đầu tư."
3. Bình tĩnh trước sóng gió – "Hãy sợ hãi khi người khác tham lam và ngược lại"
Tại sao nhà đầu tư giá trị cần tâm lý bình tĩnh? Thị trường chứng khoán là trường học của sự hoảng loạn. Bong bóng dotcom 2000, khủng hoảng tài chính 2008, COVID-19... là cơ hội để nhà đầu tư giá trị mua vào.
Không hoảng loạn khi cổ phiếu giảm 20–30%.
Xem khủng hoảng như "chợ đen" – nơi mua được hàng chất lượng với giá rẻ.
Như Benjamin Graham dạy trong sách Nhà đầu tư thông minh: "Hãy nhớ rằng Ngài thị trường là một kẻ hay thay đổi tâm trạng, không phải người dẫn đường."
4. Tư duy độc lập – "Đi ngược dòng đám đông"
Tại sao cần phải có tư duy độc lập? Giá trị thực thường ẩn trong những công ty bị thị trường ghẻ lạnh (ví dụ: ngành năng lượng truyền thống trong thời đại ESG).
Dám mua khi cổ phiếu bị định giá thấp dù báo chí, diễn đàn chỉ trích.
Không phụ thuộc vào phân tích của "chuyên gia" hay ý kiến đám đông.
Nhà đầu tư giá trị nổi tiếng - Seth Klarman từng viết: "Đầu tư giá trị đòi hỏi bạn phải cảm thấy thoải mái khi là kẻ lập dị."
5. Khiêm tốn – "Biết những gì mình không biết"
Tại sao nhà đầu tư giá trị cần khiêm tốn? Thị trường phức tạp hơn bất kỳ mô hình nào. Nhà đầu tư giá trị hiểu rằng không thể dự đoán mọi thứ.
Tập trung vào lĩnh vực mình hiểu rõ (theo nguyên tắc "vòng tròn năng lực" của Buffett).
Thừa nhận sai lầm và cắt lỗ khi phân tích ban đầu sai.
Charlie Munger nhắc nhở: "Điều nguy hiểm nhất trong đầu tư là ảo tưởng rằng mình biết tất cả."
6. Ham Học Hỏi – "Đọc, phân tích, lặp lại"
Tại sao cần? Đầu tư giá trị dựa trên phân tích cơ bản sâu rộng: báo cáo tài chính, ngành nghề kinh doanh, năng lực và tính trung thực của ban quản trị công ty...
Dành hàng giờ đọc báo cáo thường niên, nghiên cứu mô hình kinh doanh.
Liên tục cập nhật kiến thức về kinh tế vĩ mô, công nghệ, xu hướng toàn cầu.
Như Peter Lynch - nhà quản lý quỹ xuất sắc nhất mọi thời đại nói rằng: "Tri thức là vũ khí tốt nhất chống lại rủi ro."
7. Chấp nhận rủi ro có tính toán – "Không có bữa trưa miễn phí"
Tại sao cần? Ngay cả cổ phiếu giá trị cũng có rủi ro: quản lý yếu kém, thay đổi công nghệ...
Đa dạng hóa danh mục để giảm thiểu rủi ro.
Luôn đặt câu hỏi: "Điều gì có thể hủy hoại công ty này trong 10 năm tới?"
Các công cụ xác định giá trị phổ biến
Đầu tư chứng khoán vừa là môn nghệ thuật, vừa là bộ môn khoa học. Nguyên tắc cốt lõi của đầu tư giá trị là cần phải xác định được giá trị thực của cổ phiếu là bao nhiêu trước khi lựa chọn mua vào với biên độ an toàn đủ lớn. Có rất nhiều công thức xác định giá trị đã được đưa ra, sau đây là các công cụ xác định giá trị cổ phiếu phổ biến:
Tỷ lệ P/E (Price-to-Earnings): So sánh giá cổ phiếu với lợi nhuận trên mỗi cổ phần (EPS).
Tỷ lệ P/B (Price-to-Book): So sánh giá cổ phiếu với giá trị sổ sách.
Tỷ suất cổ tức (Dividend Yield): Lợi tức từ cổ tức so với giá cổ phiếu.
Dòng tiền tự do (Free Cash Flow): là phần lợi nhuận còn lại khi đã khấu trừ hết các khoản chi phí không dùng tiền, bao gồm: tiền thuê mặt bằng, thiết bị, nhà máy, lương chi trả cho người lao động, thuế và hàng tồn trong kho.
Rủi ro nhà đầu tư giá trị cần lưu ý
Bẫy giá trị (Value Trap): Cổ phiếu trông có vẻ rẻ nhưng không có triển vọng phục hồi do mô hình kinh doanh lỗi thời hoặc nợ quá cao. Ví dụ cổ phiếu Yahoo đã sụp đổ do sức mạnh của công cụ tìm kiếm mới ra đời bởi Google, tượng đài điện thoại Nokia đã lùi vào dĩ vãng do phát minh Iphone cảm ứng của Steve Jobs chiếm lĩnh thị trường.
Nhà đầu tư thường nhầm lẫn giá trị nội tại là một con số chính xác tuyệt đối. "Tuy nhiên, việc tính toán giá trị nội tại không hề đơn giản. Theo định nghĩa của chúng tôi, giá trị nội tại là một ước tính chứ không phải là một con số chính xác, và ngoài ra, đó còn là một ước tính phải thay đổi nếu lãi suất thay đổi hoặc dự báo về dòng tiền trong tương lai được điều chỉnh. Hơn nữa, hai người cùng xem xét một tập hợp các sự kiện - và điều này thậm chí còn áp dụng cho cả Charlie và tôi - gần như chắc chắn sẽ đưa ra các con số giá trị nội tại ít nhất là hơi khác nhau. Đó là một lý do tại sao chúng tôi không bao giờ cung cấp cho bạn các ước tính của chúng tôi về giá trị nội tại. Tuy nhiên, những gì báo cáo thường niên của chúng tôi cung cấp là các sự kiện mà chính chúng tôi sử dụng để tính toán giá trị này." - Warren Buffett.
Lời kết: Đầu tư giá trị là một hành trình rèn luyện
Không ai sinh ra đã có sẵn tính cách phù hợp với đầu tư giá trị. Những phẩm chất này được rèn giũa qua thời gian, thất bại và kinh nghiệm. Như Warren Buffett chia sẻ: "Đầu tư giống như thiền – nó đòi hỏi sự tĩnh lặng nội tâm."
Nếu bạn sẵn sàng kiên nhẫn, kỷ luật, và học hỏi không ngừng, triết lý đầu tư giá trị sẽ không chỉ giúp bạn xây dựng tài sản, mà còn rèn luyện một tâm thế vững vàng trước mọi biến động của thị trường chứng khoán lẫn cuộc sống.
Thanks admin nhiều. Chúc bạn đầu tư thành công.
cảm ơn bạn vì bài viết rất hữu ích ạ